Ekonomia społeczna pomimo wzrastającej rozpoznawalności na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz silnego zainteresowania ze strony dużych korporacji kredytowych w Polsce, wciąż zdana jest przeważającej części na finansowanie ze środków unijnych. Odsetek środków krajowych w ten sektor jest niewielki.
Instytucje, organizacje, osoby fizyczne zainteresowane tworzeniem i rozwijaniem przedsiębiorczości społecznej w obecnej perspektywie finansowej 2014-2020 mogą liczyć na wsparcie finansowe od Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (Olsztyn, Nidzica, Elbląg, Ełk) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego Oś Priorytetowa 11 Włączenie Społeczne Działanie 11.3 Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu ułatwienia dostępu do zatrudnienia Poddziałanie 11.3.1 wsparcie przedsiębiorczości społecznej.
O bezzwrotną dotację w kwocie do ok. 25 tyś. zł (na jedną osobę) oraz wsparcie pomostowe w kwocie najniższego wynagrodzenia przez 6 miesięcy mogą starać się zarówno osoby bezrobotne oddalone od rynku pracy, zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jak również osoby prawne w tym (organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego itp.).
Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej świadczą bezpłatnie usługi doradcze i szkoleniowe w zakresie zakładania i funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych, a także przekazują dotację i wsparcie pomostowe dla organizacji, które utworzą nowe miejsca pracy w istniejących podmiotach ekonomii społecznej.
Obok bezzwrotnych instrumentów finansowych w Polsce silną pozycje we wzmacnianiu stanu Ekonomii Społecznej zajmują również zwrotne instrumenty finansowe. Wśród instytucji wspierających rozwój sektora ekonomii społecznej na lidera wyrasta Towarzystwo Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych TISE SA.z Warszawy.
W grudniu 2016 r. TISE jako jedyny polski przedstawiciel Europejskiej Federacji Banków Etycznych i Alternatywnych podpisało z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK) umowę dotyczącą prowadzenia preferencyjnego funduszu pożyczkowego dla przedsiębiorstw społecznych na kwotę 28,7 mln zł. Środki przeznaczone na pożyczki pochodzą w przeważającej części z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) oraz wkładu własnego organizacji. Pożyczki udzielane są równolegle w 4 makroregionach Polski: I (woj. kujawsko-pomorskie, łódzkie, mazowieckie), II (woj. lubelskie, podlaskie, podkarpackie), III (woj. pomorskie, warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie), IV (woj. małopolskie, śląskie, świętokrzyskie). Program wsparcia finansowego przewiduje udzielania co najmniej 446 pożyczek z pośród, których przedsiębiorcy społeczni utworzą nie mniej niż 270 miejsc pracy na terenie całej Polski (za wyjątkiem woj. dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz wielkopolskiego gdzie pożyczki udziela Fundusz Regionu Wałbrzyskiego (www.frw.pl ).
Beneficjentami pożyczek na konkurencyjnych warunkach są zarówno mikro, małe oraz średnie przedsiębiorstwa społeczne (zatrudniające maksymalnie do 250 osób). Do takich podmiotów należą w szczególności: spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, kościelne osoby prawne, spółki non-profit, podmioty reintegracyjne: CIS, KIS, ZAZ,WTZ.
Rolą pośrednika finansowego obok udzielania pożyczek podmiotom ekonomii społecznej (PES) jest także świadczenie usług doradztwa na rzecz tych podmiotów, z którymi zawarte zostały umowy o dofinansowanie. Doradztwo ma pomóc PES w efektywnym wykorzystaniu środków finansowych. Towarzystwo TISE odpowiedzialne jest także za monitorowanie prawidłowości wykorzystania środków przez pożyczkobiorców, terminowość spłat oraz ewentualną windykację pożyczek niespłacanych.
Towarzystwo Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych udziela pożyczek w dwóch obszarach. Finansowanie „startupów” – organizacji społecznych, które rozpoczęły działalność nie wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem podpisania umowy pożyczkowej – (Pożyczka na start). Maksymalna kwota o jaką mogą ubiegać się wnioskujący wynosi jednorazowo do 100 tyś. zł. na okres 5 lat. Przy czym możliwe jest zaciągnięcie maksymalnie dwóch takich pożyczek. Ich łączna wartość nie może przekroczyć 200 tyś. zł. Należy pamiętać wówczas, że jedno z zaciągniętych zobowiązań finansowych musi być przeznaczona na utworzenie miejsca pracy.
Drugą formą wsparcia finansowego świadczonego przez TISE w ramach umowy z BGK jest (Pożyczka na rozwój) skierowana do podmiotów ekonomii społecznej działających na rynku dłużej niż rok. Maksymalna kwota takiej pożyczki to 500 tyś. zł. na okres 7 lat. Istnieje możliwość zaciągania więcej niż jednej pożyczki pod warunkiem, że ich łączna wartość nie przekroczy 1 mln zł.
Na uwagę zasługuje fakt, iż ubiegający się o zwrotne wsparcie finansowe nie ponosi żadnych opłat i prowizji z tytułu udzielenia i obsługi pożyczki. Dodatkowo oprocentowanie roczne pożyczki do kwoty 100 tyś. zł uzależnione jest od poziomu stopy redyskonta weksli NBP. W roku 2016 roku stopa redyskonta weksli NBP wynosiła 1,75%. Ponadto należy pamiętać, że wysokość oprocentowania może zostać obniżona o połowę w przypadku, gdy jednym z celów realizowanego przedsięwzięcia będzie tworzenie nowych miejsc pracy dla osób bezrobotnych, oddalonych od rynku pracy, zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.
Uruchomienie przez BGK nowego funduszu pożyczkowego było poprzedzone programem pilotażowym prowadzonym przez Towarzystwo Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych w latach 2013–2016. Ówczesny projekt "Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej" finansowany był z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki POKL gdzie 85% kwoty pochodziło ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz 15% z dotacji celowej budżetu państwa. W ciągu prawie 4 lat funkcjonowania fundusz TISE udzielił 500 pożyczek dla 401 przedsiębiorstw społecznych na kwotę blisko 39 mln zł. Przedsiębiorcy społeczni utworzyli ponad 550 miejsc pracy, utrzymując przy tym ponad 2000 miejsc pracy.
Podmioty ekonomii społecznej z województwa warmińsko-mazurskiego mogą także ubiegać się zwrotne wsparcie finansowe od instytucji z naszego regionu. Do takich organizacji należy m in.: Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie, która jest liderem w konsorcjum instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe w ramach RPO WiM na lata 2014-2020. Ponadto osoby zainteresowane zaciągnięciem zobowiązań finansowych mogą starać się o zwrotną dotację od następujących organizacji: Nidzicka Fundacja Rozwoju „NIDA” w Nidzicy, Działdowska Agencja Rozwoju S.A. w Działdowie; Warmińsko Mazurski Fundusz Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. w Działdowie, Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości „ATUT” w Ostródzie, Stowarzyszenie Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka, Fundacja Rozwoju Regionu Łukta, Węgorzewski Fundusz Pożyczkowy dla Przedsiębiorców Powiatu Węgorzewskiego.
Szczegółowe informacje dotyczące instytucji i oferowanych przez nie funduszy pożyczkowych oraz poręczeniowych dla podmiotów ekonomii społecznej
z województwa warmińsko-mazurskiego dostępne są zarówno w siedzibach organizacji jak i na poniższych stronach internetowych:
www.tise.pl, www.wmarr.olsztyn.pl, www.przedsiebiorczosc.nida.pl, www.darsa.pl, www.screp.pl, www.frrl.org.pl, www.atut.org.pl, www.fwpr.org.