Społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne to jeden z najistotniej-szych instrumentów kreowania polityk publicznych opartych o zasadę zrównoważonego rozwoju, co znalazło odzwierciedlenie w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (cel szczegółowy nr II: Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony oraz cel szczegółowy nr III: Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu gospodarczemu i społecznemu), a także Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku. Ekonomia solidarności społecznej (Obszar I. Solidarna wspólnota lokalna). Za wdrażanie i koordynowanie realizacji Programu odpowiedzialny jest minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej odpowiada za kreowanie i realizację polityk publicznych w obszarze pomocy społecznej i zatrudnienia, w tym za tworzenie warunków do rozwoju ekonomii społecznej i przedsiębiorczości społecznej, m.in. spółdzielczości socjalnej, stanowiącej ważny element aktywizacji osób w trudnej sytuacji życiowej, przyczyniającej się jednocześnie do zwiększania dostępności usług użyteczności publicznej, a także rozwoju lokalnego. Upowszechnienie stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych to przyczynek do zwiększania zatrudnienia lub podtrzymania zatrudnienia osób mających utrudniony dostęp do rynku pracy, integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, stabilizacji zatrudnienia i sytuacji socjalnej pracowników, wyrównywania szans w do-stępie do zamówień publicznych podmiotów ekonomii społecznej, promowania godnej pracy i ułatwiania dostępu do przestrzeni publicznej i usług osobom niepełnosprawnym. Warto podkreślić, że ograniczenie problemów społecznych i poprawa życia mieszkańców stanowi w tym wypadku społeczną wartość dodaną, co oznacza bardziej efektywne wykorzystanie środków publicznych.

Stosowanie instrumentów w zakresie społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych: •klauzul społecznych przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych, takich jak:

• klauzula zastrzeżona, określona w art. 22 ust. 2 i 2a Pzp dotycząca zastrzeżenia zamówienia dla zakładów pracy chronionej oraz innych wykonawców, których działalność obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, a wskaźnik zatrudnienia osób z tych grup wynosi minimum 30%;
• klauzula pracownicza, określona w art. 29 ust. 3a dotycząca zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia w postępowaniu na usługi lub roboty budowlane, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 § 1 Kodeksu pracy;
• klauzula zatrudnieniowa, określona w art. 29 ust. 4 Pzp dotycząca w szczególności zatrudniania do realizacji zamówienia osób bezrobotnych, młodocianych, niepełnosprawnych oraz innych osób, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym;
• klauzula zastrzeżona, określona w art. 138p Pzp, dotycząca zastrzeżenia zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi wyłącznie dla wykonawców spełniających warunki związane z niedziałaniem w celu osiągniecia zysku, strukturą zarządzania oraz działalnością związaną ze społeczną i zawodową integracją osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

Kryterium Społeczne  rozumiane jest  jako kryterium wyboru ofert odnoszące się do aspektu społecznego, w szczególności w zakresie integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, dostępności dla osób niepełnosprawnych lub uwzględniania potrzeb użytkowników, określone w art. 91 ust. 2 pkt 2 Pzp;

Inne Instrumenty w Zakresie Zlecania Usług, możliwych do zastosowania w ramach udzielania zamówień publicznych poniżej progu stosowania ustawy Pzp (przy zachowaniu zasad udzielania zamówień publicznych oraz norm wynikających z innych aktów prawnych). Do instrumentów tego typu zaliczyć można:

1. 15a ustawy o spółdzielniach socjalnych, który przewiduje możliwość zastrzeżenia zamówień poniżej progu 30 000 euro wyłącznie dla spółdzielni socjalnych,
2. wskazane w niniejszych rekomendacjach lub inne instrumenty w zakresie społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych, które zamawiający może zastosować udzielając zamówień poniżej progu 30 000 euro.

Procedury in-House w przypadku spółdzielni socjalnych współtworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. W odniesieniu do spółdzielni socjalnych ustawowo wymagane jest, aby ich działalność nakierowana była na reintegrację zawodową i społeczną członków i pracowników. Stosowanie w odniesieniu do tej formy prawnej procedur in-house zapewnia więc realizację celów społecznych w ramach udzielanych zamówień publicznych.